Lan hau beharrezkoa da nire ustez, izan ere, egunero erabiltzen ditugu mugikorrak, ordenagailuak, tabletak eta abar eta jakin behar dugu ze lizentzia ditugun. Nire kasuak lizentzia asko ezagutzen nituen baina ez nekien zein zen zein. Lan honi esker ikasi dut ezberdintzen.
Jakin behar dugun lehenengo gauza da zer diren lizentziak. Lizentzia, pertsona batek, bereziki legezko autoritatearekin, gauza bat egin dadila baimentzeko egiten duen berariazko adierazpena da.
Gaur egun dagoen lizentziarik ezagunena copyright da, batez ere mundo teknologikoan.
Copyright esan nahi duena da eskubide guztiak erreserbatuak daudela sortzailerentzat, hau da, beste batzuek obrak aldatzea edo publikatzea galdaratzen du. Obra hauek erabiltzeko beharrezkoa da sortzaileen baimena (idatziz).
Patentea ere oso lizentzia ezaguna da, vaina askotan gertatzen da copyrightekin konfunditzen dela. Hau dela eta hemen dago bien arteko desberdintasunak. Alde batetik, patentea, mekanismo legala da zeinetan asmakuntsa batek estatuaren babesa izaten duen. Honen adibideak hauek izan daitezke: medizinak, edariak...
Beste alde batetik, copyright ere mecanismo legala da, baina kasu honetan arteak izaten dute babes legala. Inork ez aldatzeko edo erabiltzeko. Arte hauen adibideak hauek dira: paraproduzio artistika originalak, lan literarioak, arte bisualak, arte eszenikak, musika...
Beraz, biribiltzeko, copyright eta patenteak biak dira mekanisko legalak, biak asmaketetan estatuaren babesa daukate. Baina asmakuntsa horiek copyrightetan, obrak edo artean dira eta patenteetan aldiz,asmakuntza fisikoak.
Orain bi lizentziak ezberdintzen ditugula, galdera bat planteatuko dugu: Beharrezkoa da copyright?
Usten badugu, obrak komerzializatzean dirua lortuko dugula eta kontrolatu nahi badugu non eta nola erabiltzen diren obra horiek, copyright aukera ona da. Horregatik, bai direla beharezkoak copyrightak, izan ere, artisten lana eta esfortzua errekonozitu behar da. Hala ere batzuetan oso zorrotzak dira.
Goazen lizentzai libreei buruz hitz egitera: zer dira? lizentziak dira (babesa daukate), vaina erabiltzaileei hainbat funtzezko askatasunak eskaintzen die. Orokorrean lizentzia libreak lau askatasun hauek eskaintzen dituzte: erabiltzeko askatasuna (0. askatasuna), modifikatzeko askatasuna (1. askatasuna), banatzeko askatasuna (2. askatasuna) eta publikatzeko askatasuna (3. askatasuna).
Esan behar dugu lizentzia hauek oso garrantzitsuak eta beharrezkoak direla, izan ere, erabiltzaileek inolako hostopotik erabili dezaket. Gainera norbaitek asmakuntsa hori hobetu nahi badu, gai da egiteko, inork ezer esan gabe, eboluzionatu dezakete.
Amaitzeko, aipatu behar dugu, gaur egun dauden lizentziak, gue beharrak asetzen dituztela. Hori bai, batzuk hobetu daitezke, izan ere, geroz eta pribatasun fakta handiagoa dago.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina